فهرست مطلب
عنوان مقاله ما این بار انواع مالیات در ایران کدام است؟ اما پیش از پاسخ گویی به این پرسش مطرح شده باید گفت احتمال دارد که خیلی از افراد به این که اصلا مفهوم مالیات به چه معناست و انواع مالیات چیست و چرا مالیات نیاز است آشنایی کاملی نداشته باشند هدف ما در این مقاله این است که به ارتقا سطح دانش شما در این زمینه کمک کنیم و با زبانی ساده انواع مالیات را برای شما شرح دهیم امیدوارم که این مطالب برای توسعه کسب و کارتان یا هر امر دیگری که برای انجام آن نیاز است که با مفهوم و انواع مالیات در ایران آشنایی داشته باشید موثر و مفید واقع شود. پس با ما در بها سیستم همراه شوید.
در جهت بهره بردن از امکانات و منابع ملی یک کشور آحاد یک ملت وظیفه دارند هزینه ای را که اجتماعی است و مالیات نامیده می شود در زمانی مقرر و قانونی پرداخت کنند. تا چه زمانی؟ تا زمانی که توانایی جایگزینی این امکانات فراهم گردد در واقع این هزینه اجتماعی یا به عبارتی همان مالیات انتقال قسمتی از درآمد های جامعه یا قسمتی از سود فعالیت های اقتصادی جامعه به دولت است چون این دولت است که ابزار اصلی کسب درآمد و سودها را فراهم آورده است و طبق گفته ی مرحوم دکتر حسین پیرنیا: مالیات برداشت قسمتی از دارایی یا درآمد فرد بر حسب توانایی آنان برای تامین مخارج دولتی است.
پرداخت مالیات مختص ایران نیست و در کشورهای مختلف جهان مالیات نیز دریافت می شود هر چند که برمبنای سیاست های هر کشور و حکومتی که در آن کشور حاکم است انواع مالیات مشخص می گردد و فلسفه ی آن متفاوت است اما به طور کلی مالیات همان هزینه ای است که در واقع برای اداره ی یک کشور توسط دولت مصرف می گردد و دولت آن را از شهروندان و اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می کنند. انجام امور مالیاتی نیازمند آگاهی میباشد یا اینکه شما از خدمات مالیاتی شرکت ها ارائه دهنده خدمات مالی و حسابداری بهره بگیرید.
اگر درباره مالیات آشنایی کافی ندارید پیشنهاد میکنم مقاله ( مالیات چیست؟ ) را مطالعه کنید، انواع مالیات در ایران همانند آن چه که در جهان در مورد مالیات مشاهده می شود مختلف است و به دسته هایی تقسیم می شود که در ایران به دو دسته ی مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم تقسیم می شود که هر کدام زیر مجموعه هایی دارند که در مقاله ای که پیش روی شماست با عنوان انواع مالیات در ایران کدام است و البته در بخش زیر به شرح آن ها پرداخته ایم.
مالیات های مستقیم جزو مالیات بر ثروت – درآمد اتلاق می شوند و به دو بخش مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم بندی می شوند که مالیات بر دارایی شامل مالیات بر ارث، مالیات بر حق تمبر می شود و مالیات بر درآمد شامل مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی و مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف در مالیات مستقیم مالیات ها به صورت مستقیم از افراد گرفته می شود و پرداخت کنندگان آن معلوم بوده و نام و مشخصات و منبع مالیاتی آن ها نیز برای دستگاه مالیاتی شناخته شده است.
از جمله مهم ترین مالیات های بر دارایی که بسیار معروف است مالیات بر ارث است و این مالیات، مالیاتی است که پس از شخص متوفی بر اموال و دارایی هایی که از وی باقی مانده اعمال می گردد و اساس این دسته از مالیات ثروت مسئول پرداخت مالیات است. در واقع دولت هنگامی که دارایی و اموال شخص متوفی در حال انتقال به ورثه اوست از دارایی در حال انتقال مالیات دریافت می کند و میزان این مالیات برای اموال مختلف متفاوت است و بر اساس ماده 17 قانون مالیات های مستقیم معین می گردد.
مالیات بر ارث
پیش از آن که ورثه قادر باشند که همه ی اموال منقول یعنی اموالی که می توان آن ها را انتقال داد و اموال غیر منقول یعنی اموالی مانند ملک و املاک که نمی توان آن ها را انتقال داد میان خود تقسیم کند باید مالیات بر ارث این اموال را پرداخت کنند. مشخص شدن این مالیات با کمک اظهارنامه ای است که مودیان مالیاتی تسلیم می کنند که تا یک سال پس از فوت شخص متوفی باید به اداره مالیاتی ارائه داده شود و تنظیم آن برای ارائه باید توسط وراث صورت پذیرد.
مالیات حق تمبر
از شخص متقاضی برای سندهای اوراق بهادر و به وسیله باطل کردن تمبر گرفته می شود و برای رسمیت اسناد مورد استفاده قرار می گیرد از دسته مالیات های مستقیمی است که به محض این که برخی از اسناد همانند اوراق و مدارک صادر کننده توسط بانک ها صادر گردید مبلغی را به عنوان حق تمبر اخذ می کنند. مثلا حق تمبری که روی برگ های چک های بانکی چاپ می گردد.
شاید این گونه می توان بیان داشت که مالیات بر درآمد اشخاص مهم ترین نوع مالیات است و درآمد افراد و شرکت ها و نه ثروتی که دارند اساس این نوع مالیات است و 7 دسته از انواع مالیات را شامل می شود. که در زیر به شرح آن ها پرداخته ایم.
مالیات بر درآمد کشاورزی
درآمد کشاورزی از مواردی است که شامل مالیات می گردد البته در حال حاضر در کشور ما به هیچ درآمدی حاصل از هرگونه فعالیت های کشاورزی مثل دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، صیادی و ماهی گیری، احیای مراتع و جنگل ها، باغات، زنبورداری، اشجار از هر قبیل و نخیلات مالیات تعلق نمی گیرد و از مالیات معاف هستند.
مالیات بر درآمد حقوق
این دسته از مالیات قسمت بزرگی از درآمد دولت را مشخص می کند و دارای پیچیدگی های بسیاری است هر گاه فردی برای شخصی حقیقی یا حقوقی کار کند و در ازای کاری که انجام می دهد درآمد و پولی دریافت کند این حقوق مشمول مالیات درآمد بر حقوق می شود و شیوه پرداخت این مالیات به شکلی است که که کارفرمایان قبل از پرداخت حقوق به افرادی که برای وی کار می کنند از آنجایی که از قبل به میزان حقوق دریافتی کارکنان خود آگاهی دارند مالیات را از حقوقشان کم کرده و به حساب دولت پرداخت می کنند. البته در تعریف مالیات بر درآمد حقوق، تنها به حقوق هایی که بالاتر از سقف تعیین شده باشند مالیات تعلق می گیرد و حقوق هایی که پایین تر از این مبلغ هستند از پرداخت مالیات معاف هستند که این مبلغ در بودجه سالانه کشور هر ساله طبق قوانین مالیاتی مشخص می گردد.
مالیات بر درآمد مشاغل
این مالیات به افرادی که به مشاغلی مثل مشاغل تجاری، خدماتی و پزشکی اشتغال دارند تعلق می گیرد و در این نوع مالیات مبنای محاسبه درآمدی است که پس از کسر هزینه ها از کل فروش کالاها کسب می شود و با کمک خود اظهاری افراد میزان این مالیات مشخص می گردد و اساس درآمد این دسته از افراد اظهارنامه هایی است که باید پر کنند و تا قبل از تیر ماه سال جاری به اداره ی امور مالیات تحویل دهند و در شرایطی که بر اساس اسناد و مدارک مشخص شود که فرد میزان درآمد خود را به درستی اعلام نکرده است مسئولیت تعیین کردن میزان درآمد این افراد را خود اداره ی مالیات شخصا تعیین می کند و اگر این فرد اظهارنامه مالیاتی را هم در زمان مقرر شده ارائه ندهد سازمان امور مالیاتی در این جا باز هم دست به کار می شود و با تخمین درآمد وی میزان مالیات او را مشخص می کند و امکان دارد که این فرد مشمول پرداخت جریمه نیز گردد.
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
بر مبنای قانون از مجموع درآمد شرکت هایی که تجاری هستند و یا اشخاص حقوقی که در فعالیت هایی اشتغال دارند که به هدف کسب سود انجام می پذیرد نیز مالیات دریافت می شود که به آن مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی گفته می شود.
مالیات بر درآمد حقوقی
به درآمدی درآمد اتفاقی گفته می شود که عمدتا همیشگی و تکرار شونده نیستند و درآمدهایی که از این دسته اموال حاصل می گردد مشمول مالیات می شوند و میزان مالیات و پرداخت آن نیز بسته به نوع درآمد حاصل شده متفاوت است برای مثال می توان معاملات بلاعوض، جایزه ها و بخشش اموالی مثل ملک و املاک را نام برد.
این مالیات ها به صورت غیر مستقیم دریافت می گردند و از مهم ترین مالیات ها در ایران هستند که مهم ترین آن ها حقوق و عوارض گمرکی، مالیات بر مصرف و مالیات بر ارزش افزوده را می توان نام برد و به طور غیر مستقیم بر قیمت کالاها و خدمات اضافه می شود و بر مصرف کنند نهایی تحمیل می گردد و به عبارتی در این نوع مالیات پرداخت کننده آن برای سازمان امور مالیاتی ناشناخته است.
این مالیات به عنوان مالیات گمرکی و مالیات بر صادرات و واردات نیز شهرت دارد و معمولا بر اساس قیمت و ویژگی های کالا مشخص و دریافت می گردد و بر اساس سیاست های کلانی که در هر کشور وجود دارد اعم از بازرگانی و شرایط اقتصادی تعیین می شود یعنی تغییر در حقوق و عوارض گمرکی باعث تغییر در اقتصاد یک کشور می گردد و در راستای حمایت از تولید و صنایع داخلی نیز به کار گرفته می شود، ترخیص کالا یک منبع درآمدی بی نظیر برای دولت است و این مالیات به عنوان مالیات گمرکی و مالیات بر صادرات و واردات نیز شهرت دارد.
مالیات بر مصرف
این نوع مالیات مالیاتی است که در طول روزی که در آن در حال گذر کردن و زندگی در آن هستیم بدون این که متوجه شویم در حال پرداخت کردن این نوع مالیاتی مثلا هنگامی که یک کالای خاص را خریداری می کنیم هنگام پرداخت به همراه قیمتی که برای کالا می پردازیم مالیاتی نیز می پردازیم البته این پرداخت مالیات شامل هر کالایی نمی شود و افرادی که این دست کالاها را بیشتر خریداری می کنند متقابلا مالیات بیشتری نیز باید پرداخت کنند و گفتنی است که بیان شود که این نوع مالیات با اینکه از جیب مصرف کنندگان نهایی پرداخت می گردد اما مسئولیت پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی کشور وظیفه تولید کنندگان و فروشندگان است.
مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که از تمامی کالاها و خدمات بر خلاف مالیات بر مصرف دریافت می گردد و مصرف کنندگان نهایی کسانی هستند که این مالیات را به همراه قیمت آن پرداخت می کنند در واقع ارزش افزوده ارزشی است که در فرآیند تولید به کالا اضافه می گرددد که باید طی مراحلی از ابتدای پروسه تولید تا رسیدن به دست مشتری این مالیات پرداخت گردد و همان طور که گفته شد مصرف کننده فردی است که این نوع مالیات را پرداخت می کند زیرا شرکت ها پس از پرداخت کردن این مالیات، معادلش را از مشتریان و مصرف کنندگان دریافت می نمایند.
اگر بخواهیم به طور کلی تفاوت این دو نوع مالیات در مقاله انواع مالیات در ایران کدام است را بیان کنیم می گوییم مالیات های مستقیم مالیات هایی هستند که بدون واسطه و مستقیم بر درآمد و دارایی اشخاص به کار گرفته می شوند و مالیات های غیر مستقیم مالیات هایی هستند که به صورت غیر مستقیم و لمس نشده بر روی قیمت و انواع کالا و خدمات از مصرف کننده دریافت می گردد.
کلام آخر
ممنون از همراهی شما خوانندگان محترم امیدوارم که از مطالب مقاله انواع مالیات در ایران کدام است؟ بهره کافی را برده باشید مالیات مبحثی پیچیده در دنیای رو به رشد و توسعه امروز است که در این چند سطر نوشته نمی توان به صورت اساسی به آن پرداخت اما تلاش کردیم تا در این مطلب انواع مالیات در ایران را به بهترین شیوه ممکن و در شکلی جامع و یکپارچه به شما ارائه دهیم خوشحال می شویم اگر که نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.