فهرست مطلب
مرخصی برای تمام افراد شاغل نیاز مهم و ضروری میباشد و هیچ کسی نمیتواند بگوید که نیاز به استراحت، مسافرت و سایر کارهای که باید رسیدگی کند ندارد، همه ما در طول ماه و سال کارهای شخصی داریم که باید به آنها رسیدگی کنیم، طبق قانون کار تمام افراد شاغل میتوانند از مرخصی استحقاقی که در طول ماه و سال است استفاده کنند.
مرخصی استحقاقی یکی از امتیازاتی است که به کارگران اعطا میشود. در این نوع مرخصی، کارگران میتوانند در طول سال از بخشی از اوقات خود برای استراحت و تفریح استفاده کنند و در عین حال، حقوق خود را نیز دریافت کنند. مدت مرخصی استحقاقی به طور معمول یک ماه در سال تعیین میشود. همچنین، در صورتی که کارگران از این حق استفاده نکنند، میتوانند آن را برای سالهای بعدی ذخیره کنند.
تعیین مدت مرخصی استحقاقی برای کارگران فصلی براساس میزان ماههای کارکرد آنها انجام میشود. معمولاً، میزان ساعات مرخصی استحقاقی برای هر ماه کارکرد، حدود 20 ساعت است.
بر اساس اصل 43 قانون اساسی، حقوق و شرایط کار باید به گونهای باشد که افراد، علاوه بر انجام وظایف شغلی خود، فرصت و توانایی لازم برای رشد و توسعه شخصی و اجتماعی خود را داشته باشند. به همین دلیل، در قوانین کاری مانند قانون کار جمهوری اسلامی ایران و یا قانون مدیریت خدمات کشوری، روزهای مرخصی برای کارگران در نظر گرفته شده است تا آنها بتوانند از این امتیاز استفاده کرده و به نیازهای فردی خود پاسخ دهند.
با توجه به مفاد ماده 64 قانون کار، مرخصی استحقاقی برای کارگران، با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه، جمعاً یک ماه است. بنابراین، با توجه به اینکه هر ماه شامل 30 روز است و هر سال دارای 12 ماه میباشد، هر فرد میتواند در هر ماه تقریباً دو روز و نیم مرخصی استحقاقی بگیرد.
به علاوه، بر اساس ماده 57 قانون کار، ساعات کار قانونی در روز به 8 ساعت محدود شده است. با این توجه، میتوان نتیجه گرفت که مرخصی استحقاقی در ماه، به میزان 20 ساعت میباشد.
بازخرید مرخصی بیش از یک سال بر اساس ماده ۶۶ قانون کار، برای کارگرانی که قرارداد کاری بیش از یک سال دارند، امکان پذیر است. طبق این ماده، آن ها میتوانند تا حداکثر ۹ روز از مرخصی استحقاقی استفاده نشده خود را به سال آینده انتقال دهند و آن را ذخیره کنند.
برای محاسبه میزان مرخصی که باید باز خرید شود، ابتدا میزان مرخصی استحقاقی ذخیره شده در سال های قبل را با هم جمع میکنیم. بر اساس مثال ارائه شده، فردی که قرارداد کاری سه ساله دارد، از سال اول ۷ روز و از سال دوم ۵ روز مرخصی را ذخیره کرده است.
حالا در سال سوم، او هنوز ۲۰ روز مرخصی استحقاقی دارد. بنابراین، میتوانیم مجموع مرخصی های ذخیره شده او را محاسبه کنیم:
(۷ روز مرخصی ذخیره شده از سال اول) + (۵ روز مرخصی ذخیره شده از سال دوم) + (۲۰ روز مرخصی باقیمانده از سال سوم) = ۳۲ روز
بنابراین، اگر او از این ۳۲ روز مرخصی تا پایان قرار دادش استفاده نکند، کارفرما باید این ۳۲ روز را از او بازخرید کند.
1. روزهای تعطیل به عنوان قسمتی از مرخصی ساعتی محسوب نمیشوند و کارفرما نمیتواند آنها را از مرخصی سالانه افراد کسر کند.
2. در صورت وجود اختلافات بین کارفرما و کارمند در خصوص زمان مرخصی، نظر اداره کار برای تایید مدت زمان مرخصی افراد معیار قرار میگیرد.
3. اگر کارگر از سمت خود استعفا دهد، مبلغ مرخصی استحقاقی ذخیره شده او از بین خواهد رفت.
4. امکان تمدید مدت زمان مرخصی با توافق کارفرما و کارمند وجود دارد.
5. اگر شخص شاغل در زمان مرخصی بیمار شود، میتواند از هنگام شروع بیماری برای خود مرخصی استعلاجی درخواست داده و مرخصی استحقاقی خود را حفظ کند.
6. برای اطمینان از رعایت حقوق کارگران، باید روز یازدهم اردیبهشت ماه که به عنوان روز کارگر شناخته میشود را به عنوان تعطیل در نظر گرفت و کارگران نباید در آن روز در محل کار حاضر شوند.
همه کارگران و کارمندان میتوانند طبق قانون کار در ماه 2/5 روز مرخصی استفاده کنند و کارفرما نمیتواند آنها را اجبار به نرفتن مرخصی کند، در صورتی که کارگران مرخصی خود را ذخیره کنند میتوانند از بازخرید مرخصی طبق قانون استفاده کنند.