فهرست مطلب
مرخصی به طور کلی حقی است که کارمند برای ترک کار در طول روزهای هفته دارد و این حق از دیرباز در همه نقاط دنیا شناخته شده است. محاسبه مانده مرخصی کارگران شامل دو موضوع محاسبه مرخصی استحقاقی که استفاده نشده است و محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی است. مسائل مربوط به مرخصی و باید و نبایدهای آن اغلب مورد بحث در شرکتها قرار میگیرند. در قانون کار، مرخصیهای مختلفی برای کارگران و کارمندان در نظر گرفته شده است، که برخی با حقوق و برخی بدون حقوق و مزایا هستند. همه کارمندان باید این دو نوع مرخصی را بشناسند تا با دانش کافی بتوانند برای دریافت حقوق و مزایای خود اقدام کنند.
مرخصی استحقاقی که توسط کارمندان یا کارگران استفاده نشده است، با مفهوم مانده مرخصی تطابق دارد. در پایان هر سال کاری، کارمندان میتوانند بخشی از مرخصی استحقاقی خود را که استفاده نکردهاند، به سال بعد منتقل کنند یا معادل ریالی آن را دریافت کنند. طبق ماده ۶۶ قانون کار، تنها تا حداکثر ۹ روز از مرخصی استحقاقی به سال بعد منتقل میشود و هر کارمند مجاز به ذخیره کردن حداکثر ۱۵ روز از مرخصی خود است. این قانون برای کارمندانی صدق میکند که در طول ۱۲ ماه از سال فعالیت داشتهاند.
اما مفهوم مانده مرخصی برای کارگران و کارمندان متفاوت است. هر کارگر سالانه از ۲۶ روز و هر کارمند از ۳۰ روز مرخصی استحقاقی برخوردار است. در صورتی که کارگر ۲۶ روز کامل این مرخصی را در یک سال کاری استفاده نکند، مانده مرخصی برایش تشکیل میشود. به طبق ماده ۶۶ قانون کار، کارگر میتواند تا حداکثر ۹ روز از این مانده مرخصی را به سال بعد منتقل کند یا در پایان سال کاری، مبلغ معادل آن را از کارفرما دریافت کند.
در مورد کارمندان دولت نیز مفهوم مانده مرخصی وجود دارد که در ماده ۷۳ آیین نامه مرخصیها ذکر شده است. بر اساس این ماده، بازخرید مرخصی استحقاقی ذخیره شده با درخواست کارمند در طول هر دوره ۱۰ ساله خدمتی، تنها یک بار در هر دوره ممکن است و در صورت وجود اعتبار و پس از تصویب در هیات رئیسه موسسه، انجام میشود. در این صورت، موسسه موظف است مبلغ بازخرید شده را از مجموعه ذخیره مرخصی استحقاقی کارمندان کسر کند.
در قانون کار، انواع مختلفی از مرخصی برای کارمندان و کارگران در نظر گرفته شده است، که هرکدام مخصوص شرایط خاصی هستند و به آنها حقوق مشخصی را اعطا میکنند. این انواع شامل:
1.مرخصی استحقاقی: کارمندان و کارگران بر اساس مدت خدمت خود، حق استفاده از مرخصی استحقاقی را دارند که به صورت روزانه محاسبه میشود. مرخصی استحقاقی بر اساس ماده ۶۶ قانون کار، برای کارمندان سالیانه به میزان ۳۰ روز و برای کارگران به میزان ۲۶ روز تعیین میشود.
2.مرخصی استعلاجی: این نوع مرخصی برای کارمندان و کارگرانی است که نیاز به استراحت و درمان دارند و از طریق معاینه پزشکی ارائه میشود. مرخصی استعلاجی با درخواست و تایید پزشک صادر میشود و مدت آن بر اساس نیاز پزشکی تعیین میشود.
3.سایر انواع مرخصی: شامل مرخصی ازدواج، مرخصی فوت اقوام درجه یک، مرخصی ساعتی، مرخصی بین تعطیلی، مرخصی زایمان، مرخصی حج و مرخصی بدون حقوق میباشد. این انواع مرخصیها نیز بر اساس شرایط خاصی مانند اتفاقات خانوادگی، مسافرتهای مذهبی یا مرخصیهای بدون حقوق صادر میشوند.
در هر صورت، برای اعطای مرخصی به کارمندان و کارگران، کارفرما موظف است به طور مشخص در قوانین و مقررات پیروی کرده و از عدم وجود مانع موثر برای اعطای مرخصی اطمینان حاصل کند.