فهرست مطلب
حق العمل کاری به صورت رایج در کشور ما انجام میشود و تاریخچهای طولانی دارد. در قانون تجارت ایران مصوب ۱۳۱۱، موردی به نام حق العمل کاری واقع در باب هفتم، به طور خاص مورد توجه قرار گرفته است. امروزه، با پیشرفت فناوری و گسترش فضای کسب و کار اینترنتی، این نوع فعالیتها شکل جدیدی گرفته است.
شرکت ها و تولیدکنندگان هدف خود را به تولید و فروش محصولات با توجه به نیازمندی های بازار و بهره گیری از امکانات مختلف، تعیین میکنند. برخی از نمونه های بزرگ حق العمل کاری در سطح جهانی شامل آمازون و دیجی کالا است، در حالی که در سطح ملی شرکتهایی مانند اسنپ، بامیلو و ترب فعالیت دارند.
حق العمل کاری یک نوع معامله است که براساس یک قرارداد میان دو طرف انجام میشود. طرف اول، به نام حق العمل کار، به عنوان نمایندهای ناقص عمل میکند و به نیابت از طرف دیگر معامله را انجام میدهد. این نمایندگی ناقص به این معناست که حق العمل کار به نام خود معامله را انجام میدهد، اما مسئولیت های حاصل از قرارداد بر عهده طرف دیگر است. در عین حال، مزایای حاصل از معامله برای طرف اصلی است.
حق العمل کار، یک فرد یا شرکت است که به نام خود، اما برای حساب و دستور شخص دیگری (آمر) معامله میکند و به عنوان پاداش برای این خدمات، حق الزحمه یا حق العمل دریافت میکند. در واقع، او معاملات را به نمایندگی از طرف آمر انجام میدهد و معاملات به نام او ثبت میشود، اما مسئولیتهای مترتب بر معامله بر عهده آمر است.
در ماده ۳۵۷ قانون تجارت، حق العمل کار به این شکل تعریف شده است. آمر، فرد یا شرکتی است که محصولات خود را برای فروش به حق العمل کار واگذار میکند. قرارداد حق العمل کاری، قراردادی است که بین آمر و حق العمل کار منعقد میشود و شرایط انجام معاملات تعیین میشود.
کالای امانی، محصولی است که آمر به حق العمل کار ارسال میکند و در انبار حق العمل کار نگهداری میشود. این کالا به عنوان موجودی حق العمل کار در حسابها ثبت میشود و هزینههای مربوط به آن بر عهده آمر است.
حق العمل کاری معمولاً به صورت درصدی از مبلغ معاملات یا سود حاصل از آن تعیین میشود. این اجرت ممکن است به صورت وجه نقد یا دیگر صورتهای مالی ارائه شود، که توافقات فیمابین طرفین قرارداد مشخص میکند.
1. عمل به توصیه ها و دستورات آمر.
2. معامله را به نام خود انجام دادن در صورت اجازه آمر.
3. فروش کالا در صورت وجود امکان فاسد شدن سریع آن؛ با اطلاع آمر، در صورت لزوم.
4. امانت داری در فرآیند معامله.
5. حفظ اطلاعات آمر.
6. تامین منافع معامله.
7. بیمه کردن کالاها در صورت درخواست آمر.
8. معاملات اعتباری.
9. اجرای دستوراتی که از طرف آمر داده میشود؛ دستورهای آمرانه و اجباری و دستورهای اختیاری.
10. انجام معاملات با نام خود در صورت لزوم.
11. اطلاع رسانی به شرکت در مورد جریان معاملات؛ به ویژه در صورت انجام معامله.
12. بیمه کردن کالاهای موضوع معامله بر اساس دستورات آمر.
13. گزارش دادن به شرکت در مورد هر گونه عیب یا نقصان در کالاها و اقدامات لازم برای حفاظت از کالاها و انجام اقدامات مرتبط.
14. اجتناب از شخصی شدن در معامله؛ حق العمل کار نمیتواند به عنوان طرف معامله درآید.
15. اطلاع رسانی به آمر؛ حق العمل کار باید آمر را از جزییات معاملات مطلع نماید و معاملات را به زودی اطلاع دهد.
حق العمل کاری یک نوع معامله است که براساس یک قرارداد میان دو طرف انجام میشود. در این معامله، یک فرد به نام حق العمل کار، به عنوان نمایندهای ناقص از طرف دیگر معامله را انجام میدهد و به عنوان پاداش برای این خدمات، مبلغی به نام حق العمل دریافت میکند. در این نوع معامله، آمر، شخصی است که معاملات خود را به حق العمل کار واگذار میکند و مسئولیتهای معامله بر عهده آمر است، اما منافع و مزایای آن برای طرف دیگر، یعنی حق العمل کار است. بنابراین، حق العمل کار در مقابل طرف دیگر معامله مسئولیت دارد و آمر هیچگونه مسئولیتی در قبال او ندارد، حتی اگر شخص ثالثی مطلع باشد که حق العمل کار فردی ناقص است، اما امکان رجوع به آمر وجود ندارد.